Cyflwyniad
Gallwch ofyn i'ch meddyg teulu neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol arall am ail farn neu farn bellach (barn am eich cyflwr iechyd gan feddyg gwahanol). Er nad oes gennych hawl gyfreithiol i gael ail farn, anaml y bydd gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn gwrthod eich cyfeirio am farn.
Oes angen ail farn arnoch chi?
Cyn gofyn am ail farn, mae’n werth gofyn i’ch meddyg teulu neu ymgynghorydd i fynd draw ac egluro unrhyw beth nad ydych yn ei ddeall.
Os ydych chi'n anhapus â'ch diagnosis neu os hoffech chi ystyried cwrs gwahanol o driniaeth, trafodwch hyn gyda nhw. Bydd eich meddyg teulu neu ymgynghorydd yn hapus i egluro pethau ac mewn llawer o achosion efallai na fydd angen ail farn.
A all unrhyw un arall ofyn am ail farn?
Gall eich teulu neu ofalwr hefyd ofyn am ail farn ar eich rhan, ond dim ond gyda’ch caniatâd chi. Os bydd rhywun yn gofyn am ail farn ar eich rhan, dylai fod ganddynt yr holl wybodaeth am eich salwch neu gyflwr, a sicrhau eu bod yn ei ddeall yn drylwyr.
Weithiau gall meddyg teulu neu ymgynghorydd ofyn i gydweithiwr roi ail farn. Er enghraifft, gall meddygon ofyn i'w cydweithwyr am achos cymhleth.
Ail farn gan feddyg teulu gwahanol
Os hoffech gael ail farn ar ôl cael cyngor gan eich meddyg teulu, gallwch ofyn iddynt eich cyfeirio at Feddyg Teulu arall.
Fel arall, efallai y byddwch yn ystyried gofyn am gael gweld meddyg teulu gwahanol yn eich meddygfa, os ydych wedi cofrestru mewn meddygfa gyda mwy nag un meddyg teulu, neu newid i feddygfa arall.
Ail farn gan ymgynghorydd gwahanol
Os hoffech gael ail farn ar ôl gweld ymgynghorydd (uwch feddyg sy'n arbenigo mewn maes arbennig o feddygaeth), mae angen ichi fynd yn ôl at eich meddyg teulu a gofyn iddynt eich atgyfeirio eto. Os bydd eich meddyg teulu yn cytuno i'ch cyfeirio at ymgynghorydd newydd, bydd y meddyg ymgynghorol yn cael gwybod mai dyma'ch ail farn. Anfonir unrhyw ganlyniadau prawf neu belydrau X perthnasol a gyflawnwyd yn flaenorol atynt hefyd.
Nid yw hyn yn golygu y bydd yr ymgynghorydd newydd yn cymryd eich gofal drosodd yn awtomatig. Os ydych am gael eich trin gan yr ymgynghorydd newydd, bydd angen trefnu hyn gyda'r meddygon a'r ysbyty.
Pa mor hir fydd yn rhaid i mi aros am ail farn?
Mae pobl sy'n gofyn am ail farn eisoes wedi gweld meddyg, felly efallai y bydd yn rhaid iddynt aros. Bydd ail farn gydag ymgynghorydd gwahanol hefyd fel arfer mewn ysbyty gwahanol, a all olygu rhywfaint o deithio.
Gall cael ail farn felly oedi unrhyw driniaeth sydd ei hangen arnoch. Os oes gennych gyflwr meddygol difrifol, dylech ystyried hyn wrth benderfynu gofyn am ail farn. Gofynnwch i'ch meddyg a allai oedi cyn dechrau triniaeth fod yn niweidiol.
Pam mae ei angen?
Mae’n bwysig bod gennych chi, y claf, a’ch teulu neu ofalwyr yr holl wybodaeth sydd ei hangen am eich salwch neu gyflwr, a bod y wybodaeth hon yn cael ei deall. Mae hefyd yn bwysig bod gennych hyder yn y person sy'n darparu'r wybodaeth.
Weithiau gofynnir i gleifion, eu teuluoedd neu ofalwyr wneud penderfyniad pwysig ynghylch opsiynau triniaeth. Yn yr achos hwn, mae'n eithaf cyffredin gofyn am ail farn fel y gellir deall y diagnosis a'r holl opsiynau triniaeth posibl yn llawn. Mae’n bosibl y bydd claf am wybod y prognosis (rhagfynegiad o’r cwrs tebygol, y canlyniad a’r tebygolrwydd o wella o glefyd) cyn bwrw ymlaen â’r driniaeth a argymhellir.
Sut mae'n gweithio?
Gall y canlynol ofyn am ail farn:
• Chi, y claf, oherwydd bod gennych amheuon ynghylch y diagnosis cyntaf neu'r cwrs o driniaeth a awgrymir. Efallai yr hoffech i ddiagnosis arall neu gwrs o driniaeth gael ei ymchwilio neu efallai y bydd angen cadarnhad o'r diagnosis, neu driniaeth, gan feddyg arall.
• Eich gofalwr neu berthynas (rhaid i hyn fod gyda'ch caniatâd).
• Meddyg Teulu - os yw eich meddyg teulu yn ansicr ynghylch diagnosis, efallai y bydd yn eich cyfeirio at ymgynghorydd neu feddyg teulu arall. Gellir eu canfod yn esgeulus os na fyddant yn gwneud hyn a'ch bod yn dioddef o ganlyniad.
• Deintydd – os yw eich cyflwr yn dechnegol gymhleth ac angen cyngor arbenigol
• Ymgynghorydd - mae'n weddol gyffredin i ymgynghorydd ofyn am farn bellach gan gydweithiwr os yw achos yn arbennig o gymhleth.
Gallwch ofyn am ail farn ar ôl i chi weld eich meddyg teulu, ymgynghorydd, deintydd neu weithiwr iechyd proffesiynol arall.
Ail farn gan Feddyg Teulu:
Os nad ydych yn fodlon ar y cyngor a roddwyd i chi gan eich meddyg teulu, ac yr hoffech gael ail farn, mae gennych dri opsiwn:
• Os ydych wedi cofrestru gyda phractis aml-meddyg teulu, gallwch ofyn am gael gweld meddyg teulu arall yn y practis,
• Gall eich meddyg teulu ysgrifennu llythyr yn eich cyfeirio at Feddyg Teulu mewn practis lleol arall, neu
• Gall eich meddyg teulu ysgrifennu llythyr yn eich cyfeirio at Feddyg Teulu preifat, ac efallai y bydd yn rhaid i chi dalu amdano.
Gallwch ofyn ar unrhyw adeg i gofrestru gyda phractis meddyg teulu arall. Fodd bynnag, nid oes unrhyw rwymedigaeth ar y practis i'ch derbyn ar eu cofrestr.
Ail farn gan ymgynghorydd neu arbenigwr:
Arbenigwr yw meddyg sydd wedi dewis a hyfforddi mewn maes arbenigol, e.e. pediatregydd, llawfeddyg, gynaecolegydd. Bydd eich meddyg teulu yn eich cyfeirio at yr arbenigwr yn eich ardal ddaearyddol, sydd â'r arbenigedd mwyaf ac sydd fwyaf priodol i chi. Dim ond gyda llythyr atgyfeirio gan eich meddyg teulu y bydd arbenigwr yn eich gweld. Bydd y llythyr hwn yn rhoi gwybodaeth gefndir hanfodol i'r arbenigwr ar feddyginiaeth, triniaethau blaenorol ac unrhyw beth yr hoffai eich meddyg teulu ei ystyried.
Os hoffech gael ail farn ar unrhyw driniaeth a argymhellir, bydd eich arbenigwr neu eich meddyg teulu fel arfer yn barod i drefnu hyn. Neu efallai y byddwch yn gofyn i'ch ymgynghorydd wneud atgyfeiriad ymgynghorydd i ymgynghorydd.
Os ydych am weld arbenigwr preifat, dylech hefyd gael atgyfeiriad gan eich meddyg teulu. Os gwelwch arbenigwr preifat heb atgyfeiriad gan Feddyg Teulu, nid oes rhaid i’ch Meddyg Teulu dderbyn cyngor yr arbenigwr.
Ail farn gan ddeintydd:
Dylai eich deintydd esbonio i chi fanteision ac anfanteision unrhyw driniaeth y mae'n ei hargymell, a dweud wrthych am unrhyw ddewisiadau eraill sydd ar gael. Gyda'r wybodaeth hon byddwch yn gallu penderfynu a ydych am gael y driniaeth ai peidio.
Gallwch ofyn i'ch deintydd eich cyfeirio am ail farn os ydych yn ansicr am gynllun triniaeth. Bydd eich deintydd yn eich cyfeirio naill ai at gydweithiwr arall yn y practis, at ddeintydd arbenigol sy'n gweithio ym maes gofal sylfaenol neu at ysbyty lleol os oes ganddynt gyfleusterau deintyddol arbenigol ar gyfer yr ail farn. Er eich bod bob amser yn rhydd i ofyn i ddeintydd mewn practis deintyddol arall am ail farn, nid yw'r GIG yn cwmpasu'r opsiwn hwn, felly efallai y bydd yn rhaid i chi dalu tâl preifat os dewiswch wneud hyn.
Manteision
Gall ail farn egluro'r diagnosis gwreiddiol a'r cwrs triniaeth a awgrymir. Os bydd y ddau arbenigwr yn cytuno bydd yn rhoi tawelwch meddwl i chi ac yn cynyddu eich hyder yn eich meddyg teulu, ymgynghorydd, deintydd neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol arall, yn ogystal â rhoi mwy o ddewis i chi ynghylch pwy fydd yn cynnal y driniaeth a argymhellir. Gall pethau eraill fel lleoliad daearyddol, amseroedd aros, argymhelliad personol neu gost hefyd ddylanwadu ar eich penderfyniad.
Hyd yn oed os yw’r ddwy farn yn wahanol, bydd hyn yn rhoi mwy o opsiynau i chi, yn ogystal â rhoi adborth i’r meddyg teulu, yr ymgynghorydd neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol arall ar ddiagnosis a’r cyfle i ystyried triniaeth amgen.
Os byddwch yn penderfynu cael y driniaeth a argymhellir gan yr ail Feddyg Teulu, ymgynghorydd, deintydd neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol, rhaid i chi gael atgyfeiriad ffurfiol gan y person a roddodd y farn wreiddiol.
Anfanteision
Os byddwch yn gofyn am ail farn, dylech fod yn ymwybodol na fydd hyn yn cael blaenoriaeth, ac efallai y bydd yn rhaid i chi aros yn hir i gael eich gweld.
Gallai ail farn gydag ymgynghorydd gwahanol fod mewn ysbyty gwahanol, a allai olygu rhywfaint o deithio a chostau. Yn achos deintyddiaeth gall hyn olygu cryn dipyn o amser teithio a phellter oherwydd nad oes gwasanaethau arbenigol ar gael ym mhob tref.
Cwynion/Pryderon
Os ydych yn cael anhawster cael ail farn, gallwch gysylltu â'ch Bwrdd Iechyd Lleol. Gellir cael cyngor a chymorth ychwanegol trwy gysylltu â'ch Cyngor Iechyd Cymuned lleol neu'ch Canolfan Cyngor ar Bopeth leol (gweler yr adran Dolenni Dethol isod).
Argymhellion
Dylai eich meddyg teulu, ymgynghorydd, deintydd neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol wirio eich dealltwriaeth, egluro unrhyw dermau meddygol neu dechnegol a rhoi cyfle i chi ofyn cwestiynau. Dylai unrhyw wybodaeth gael ei chrynhoi, ei hysgrifennu a'i hategu gan wybodaeth gyhoeddedig os yw ar gael. Dylid gwrando ar unrhyw ofnau neu bryderon sydd gennych. Dylech gael cymorth emosiynol i chi'ch hun a'ch teulu, os yw'n briodol.
Cyn gofyn am ail farn, mae'n werth nodi y gall eich anfodlonrwydd â'r farn gyntaf fod o ganlyniad i fethiant cyfathrebu rhyngoch chi a'ch meddyg teulu, ymgynghorydd, deintydd neu weithiwr gofal iechyd proffesiynol. Gall gofyn iddynt egluro pethau i chi eto unioni hyn yn hawdd – yn aml mae’n ddefnyddiol gwneud rhestr o gwestiynau cyn i chi eu gweld, neu ofyn i rywun arall ddod gyda chi a all ofyn cwestiynau ar eich rhan. Os gallwch chi wneud hyn efallai na fydd angen cael ail farn.
Os ydych yn anhapus gyda'ch diagnosis neu os nad ydych yn deall y cyngor a roddwyd i chi, ewch yn ôl at eich meddyg teulu, deintydd neu ymgynghorydd a gofynnwch iddynt egluro unrhyw beth nad ydych yn siŵr amdano. Os hoffech i gwrs arall o driniaeth gael ei ystyried, trafodwch hyn gyda'ch meddyg teulu neu ddeintydd.
Cysylltau dethol
Mae'r wybodaeth ar y dudalen hon wedi'i haddasu gan GIG Cymru o gynnwys gwreiddiol a ddarparwyd gan wefan y GIG nhs.uk
Dyddiad diweddaru diwethaf:
21/06/2022 09:43:26